گفتگو با دکتر مهرپور
ترديدي در راهمان نداريمتاریخ: 1397/6/27
"اينجا اميد آخر بيماراني است كه وضعيت پيچيده‌اي دارند و از همه جا نااميد شده‌اند." اینها بخشی از صحبت‌های دکتر سعیدرضا مهرپور، جراح ارتوپد و رئیس بیمارستان شریعتی تهران است که بیش از ده سال با موسسه خیریه زنجیره امید، همکاری نزدیک دارد.
ایشان در کنار دکتر مزدا برای ویزیت و عمل کودکان و نوجوانان در این موسسه حضور دارد. با ایشان در کلینیکی که در محل اقامتگاه زنجیره امید برگزار شد به گفتگو نشسته‌ایم.
*حس شما دربارۀ اتفاقات جديد پزشكي كه در اينجا مي‌‌افتد چيست؟
خیریه زنجيره اميد يك موسسه بين‌المللي است كه شعبه اصلی‌اش در پاريس است. اما در تهران در واقع خدماتي كه ارائه مي‌شود مربوط به بچه‌هاي زير 18 سال است. تفاوت عمده فعالیتش هم با ديگر موسسات خیریه در اين است كه اينجا فقط از بيماران حمایت مالي نمي‌كند كه درمان شوند، بلکه ادامه درمان هم مهم است. ضمن اینکه اينجا به‌روزترين و پيچيده‌ترين عمل‌ها انجام مي‌شود.
*پيچيدگي از چه نظر منظورتان است؟
پيچيدگي‌هاي درماني. اينجا جراحي قلب اطفال، ستون فقرات و فك و صورت انجام مي‌شود.
اینجا خیلی شناخته شده است و تقریباً از تمام ایران بیمارانی با مشکلات پیچیده را که حتی جراحان بزرگ هم از عمل آنها به خاطر ریسک بالا اجتناب می کنند به این خیریه معرفی می کنند. مشكلات پزشکی كه به هر دليلي در سني كه بايد، درمان نشده و به وضعيت پيچيده‌اي رسيده‌اند.
*در واقع كارهاي پزشكي نوين انجام مي‌دهيد.
بله حتي اينجا كار آموزشي هم انجام مي‌شود.
* من شاهد لحظه‌اي بودم كه خانواده‌ای برای درمان فرزندشان اینجا حاضر شدند و شما به دلیل ریسک بالای عمل جراجی جواب منفی به آنها دادید. به نظرم شما با اين صحنه‌ها بسیار مواجه مي‌شويد.
بيماراني كه به ما معرفي مي‌كنند بسيار خاص و پيچيده هستند. اينطور هم نيست كه بتوانيم به همه كمك كنيم. گاهي بايد به برخي افراد حقيقت را بگوييم كه عمل برايشان خيلي خطرناك است و ممكن است به فلج يا حتي مرگشان ختم شود. چون عموما اينجا عمل‌هاي ساده‌اي كه همه جا مي‌توان انجام داد، انجام نمي‌دهيم. اينطور نيست كه مثلا اينجا هر مريضي را با هر نوع بیماری عمل كنيم. خيلي وقت‌ها بيماراني مراجعه مي‌كنند كه نمي‌توانيم كاري برايشان انجام دهيم. يا ريسك عمل خيلي بالاست و بايد
به بيمار حقايق را بگوييم. اينطور نيست كه اگر اينجا عمل كنيم صد در صد بدون عارضه باشد.
*مواردي بوده كه عارضه داشته باشند؟
بله. اينطور نيست كه عارضه نداشته باشيم. همه بايد بدانند اينجا هم كار سخت است. با اينكه از بهترين تيم‌ها و افراد استفاده مي‌كنيم اما باز هم محدوديت‌هاي انساني را داريم.
*واقعا از بهترين تيم‌ها استفاده مي‌كنيد؟
بله. دكتر مزدا از فرانسه يكي از بهترين و مطرح‌ترين پزشكان ستون فقرات در دنيا هستند. تيم كنترل نخاعي كه دستگاه مخصوص این عمل ها را مي‌آورند و دكتري كه اپراتور آن دستگاه است جزو بهترين‌‌ها هستند. اينجا واقعا موضوع مالي مطرح نيست هر تصميمي كه گرفته مي‌شود صرفا در جهت بهبود بيمار است.
*جالب است چون هميشه قشر پزشكان معروف به اين بوده‌اند كه ماديات برايشان مهم است.
اينطور هم نگوييد. خيلي از پزشكان هستند كه به دنبال ماديات نيستند. درست است كه يكسري پزشكان بدون پول هيچ كاري نمي‌كنند اما كم نداريم پزشكاني كه صرفا بهبود بيمار برايشان مهم است. وقتي اينجا مي‌آييم اصلا موضوع مالي مطرح نيست و اگر بيماري نيازمند عمل جراحي باشد واقعا به نفعش است و اگر نيازي به اين كار نباشد واقعا به صلاحش نيست. گاهي به بيمار مي‌گوييم خودت تصميم بگير كه ريسك عمل را قبول مي‌كني يا نه. هرچه هست صلاح بيماران در نظر گرفته مي‌شود و به هيچ وجه موضوع مالي مطرح نيست.
*البته بحث آموزش هم بحث جذابي است و انگيزه بزرگي براي پزشكاني است كه به اينجا مي‌آيند.
پزشكان زيادي هستند كه اينجا آموزش مي‌بينند. من خودم اينجا خيلي چيزها ياد گرفته‌ام. ساليان سال است اينجا كار مي‌كنم.
*چند سال است؟
تقريباً شش، هفت سال. از همان ابتداي شروع به كار زنجيره اميد، هماهنگي‌ها را من انجام مي‌دادم. در اين زمان خيلي كارها ياد گرفته‌ام. و باعث شده خيلي عمل‌ها را همينجا انجام دهيم. مثلا عمل‌هايي كه اينجا انجام مي‌دهيم محدودتر مي‌شود چون پزشكان اينجا آموزش مي‌بينند و خيلي از عمل‌ها را بيرون از اينجا خودشان انجام مي‌دهند.
*در چند دقيقه‌اي كه اينجا هستم شنيدم جراحي كودكان تقريباً يك اتفاق مرده در ايران است و هنوز آنقدرها به آن پرداخته نشده و بيمارستاني كه قرار است ساخته شود به نوعي آغازگر اين كار خواهد بود. موافق اين بحث هستيد؟
نمي‌توانم بگويم جراحي كودكان جراحي کاملاً مرده است. درست است كه خيلي کامل و بی نقص نيست و بايد همه چيز را رو به بهتر شدن ببريم اما جراحي اطفال جراحي مرده‌اي نيست و خيلي از پزشكان در اين زمينه كار مي‌كنند اما امكانات كم است. بنابراین اگر در آینده بيمارستان اميد (بيمارستان جراحي اطفال) ساخته شود، خيلي از مشكلات و مسائل ما حل خواهد شد.
*دليل اينكه خيلي از مسائل حل مي‌شود چيست؟
امكانات و فضاي كافي نيست و تقاضاها خيلي زياد است. انشاالله اگر آن بیمارستان در آينده درست شود خيلي بهتر مي‌توانيم خدمت‌رساني كنيم. اصلاً قبول ندارم كه جراحي اطفال، جراحي مرده است. پزشكان زيادي در اين زمينه فعال هستند. فلوشيپ‌هاي جراحي اطفال، فلوشيپ‌هاي ارتوپدي اطفال، جراحي اطفال داريم. جراحی قلب اطفال اينجا كار مي‌شود. ولي مسلما كمبود هم زياد داريم. اگر اين بيمارستان ساخته شود خيلي از مشكلاتمان حل خواهد شد.
فضای کار در زنجیره چطور است؟
در اين مدت خيلي عمل‌ها موفقيت‌آميز بوده است. گاهي هم پيش آمده كه موفق نباشيم اما هيچ اتفاقي ما را از تلاش و اميد بازنداشته است. هميشه تلاشمان را مي‌كنيم. بيماران هميشه سپاسگزار نيستند. ولي عمدتا اينجا يك حس فوق‌العاده است. حس اينكه همه مي‌دانند كه اينجا كار براي مردم انجام مي‌شود، كاري است كه از دل برمي‌آيد و منفعت مالي در آن مطرح نيست. پيامبران دل مردم را به دست مي‌آورند چون مي‌گفتند ما براي شما آمده‌ايم و در ازايش مزدي نمي‌خواهيم. نمي‌گويم مزد گرفتن اشكالي دارد اما ارتباط عميق و عاشقانه پيش نمي‌آيد. وقتي افراد اينجا كار مي‌كنند و مزدي از مردم طلب نمي‌كنند، ارتباط عاطفي قوي برقرار مي‌شود. حتي بيماراني كه به نتيجه دلخواهشان نرسيده اند. مثلا دلشان مي‌خواسته کمرشان صاف صاف شود اما نشده ولي با اين حال ارتباط عاطفي وجود دارد. حتي اگر بيماري سپاسگزار نباشد، ترديدي در راهمان نداريم. بچه‌هاي زيادي اينجا درمان شده‌اند. واقعا اينجا اميد آخر بيماراني استكه وضعيت پيچيده‌اي دارند و از همه جا نااميد شده‌اند. نمي‌گويم همه اينها را به راحتي عمل مي‌كنيم. گاهي به بيمار مي‌گوييم شرايط عمل را ندارد. اگر جراحشان بگويد امكان عمل نيست ما هم مي‌گوييم نمي‌شود. زماني كه بيمار اينجا نه مي‌شنود تقريباً جواب نه است. جوابي كه اينجا به بيمار داده مي‌شود خيلي حياتي است و بيمار جاي ديگري نمي‌رود. اين امر مسئوليت ما را سنگين‌تر مي‌كند.
*درواقع در هيچ جاي دنيا ديگر امكانش نيست؟
نمي‌گويم در هيچ جاي دنيا امكانش نيست. دكتر مزدا در پاريس بيماران را عمل مي‌كنند. برخلاف خیلی از دکترهای دیگر كه به ايران مي‌آيند و اينقدر درموردشان تبليغ مي‌شود دکتر مزدا به صورت گمنام مي‌آيند و بعد از عمل مي‌روند. نه با تلويزيون مصاحبه مي‌كنند و نه تبليغات ديگري.